“Functionele Veiligheid” (Functional Safety) betreft instrumented systems welke bedoeld zijn om een veiligheidsfunctie uit te voeren. Instrumented systems bestaan uit sensoren (signaalgevers), Logica (beslissende componenten) en Actuatoren bedoeld om een regel- of een veiligheidsfunctie uit te voeren voor processen in de chemische, petrochemische of andere procesindustrieën. Instrumented systems bedoeld om een veiligheidsfunctie uit te voeren worden in het algemeen aangeduid met Safety Instrumented Systems (SIS). Deze systemen dienen te voldoen aan IEC 61508, de internationale standaard voor Safety Instrumented Systems.
Een veiligheidsfunctie is in concept wezenlijk anders dan een regelfunctie:
- het doel van een regelfunctie is om een proces naar optimale staat te brengen (de meest effectieve of efficiënte combinatie van procescondities);
- een veiligheidsfunctie bewaakt de grenzen of het bereik van toelaatbare procescondities;
- een veiligheidsfunctie werkt in de regel in de “aan/uit” modus, met andere woorden het grijpt krachtig in of helemaal niet, maar het zal niet geleidelijk ingrijpen;
- de instellingen van een veiligheidsfunctie liggen normaal gesproken vast en volgen uit het procesontwerp terwijl de instellingen van een regelfunctie variëren afhankelijk van de actuele procescondities.
Een SIS vervult een belangrijke rol in het insluiten van chemische stoffen en van hoge drukken en als zodanig dient het als een belangrijke bescherming in het voorkomen van onveilige condities die leiden tot een incident.
Voorbeeld “layer of protection analysis (LOPA)”
In het bovenstaande schema van verschillende lagen van bescherming reageerd het SIS wanneer zowel het regelsysteem (Process Control) als de operator interventie faalt in het oplossen van een probleem. Het falen van het SIS zal op zijn beurt waarschijnlijk leiden tot een ongecontroleerde lozing naar de fakkel of naar de vent en misschien zelfs tot een nog gevaarlijker situatie. Om deze reden dient het SIS te voldoen aan zeer strenge eisen en criteria betreffende beschikbaarheid, betrouwbaarheid en faalkans (probability of failure on demand).
